4 mei 2021

De Politie, het Openbaar Ministerie en de Rechtspraak hadden de afgelopen 10 jaar te maken met wisselend beleid, voor zowel de manieren waarop deze organisaties worden gefinancierd als het door het kabinet beschikbaar gestelde geld. Deze gang van zaken zit samenwerking in de weg en is risicovol voor continuïteit van de betrokken organisaties.

Dit blijkt uit het recent gepubliceerde onderzoek Continuïteit in de bekostiging van politie, Openbaar Ministerie en Rechtspraak van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Ook Femke Halsema onderschrijft als voorzitter van de Regioburgemeesters deze conclusie.

De onderzoekers brachten in kaart op welke manieren de 3 organisaties worden gefinancierd en wat de voor- en nadelen van bepaalde financieringswijzen zijn. Daarnaast is gekeken hoezeer de begrotingen van politie, OM en Rechtspraak van 2010 tot 2020 fluctueerden, bijvoorbeeld door bezuinigen of extra investeringen. Daarbij bleken bezuinigingen veelal generiek van aard terwijl extra investeringen juist voor specifieke doelen werden ingezet.

Les voor de toekomst

Femke Halsema benadrukt namens de Regioburgemeesters de bevinding dat snel opeenvolgende algemene bezuinigingen en specifieke intensiveringen in een relatief kort tijdsbestek vanuit een oogpunt van continuïteit risico’s opleveren voor specifiek de politie, maar ook het Openbaar Ministerie en Rechtspraak. De Regioburgemeesters zien dit als een belangrijke les voor de toekomst, want continuïteitsrisico’s voor de individuele organisaties in de rechtsstaat komen uiteindelijk ook niet ten goede aan het functioneren van de rechtsstaat als zodanig. Een belangrijk aandachtspunt is dat de wijze van bekostiging primair gericht is op de individuele organisaties. De Regioburgemeesters roepen het nieuwe kabinet op om een verantwoordingssystematiek en bijbehorend bekostigingsmodel te verkennen waarbij de impact op de samenleving centraal staat en die partners stimuleren in netwerkverband veiligheidsvraagstukken op te pakken op basis van een passend en minder conjunctuurgevoelig budget. Inzet op preventie en een te grote focus op outputfinanciering zijn moeilijk verenigbaar en een stabiele financiering van de gehele keten leidt tot het grootst maatschappelijk effect.

Stabiliteit

Regioburgemeesters, Politie, OM en de Rechtspraak vragen de politiek al langer te zorgen voor een stabiele, robuuste financiering van de rechtsstaat. Naast stabiliteit is volgens hen fors meer geld nodig. Voor de politie vragen zij bijna 600 miljoen euro, uitgewerkt in een Positon Paper Politie 2020. Voor het OM is 100 miljoen benodigd onder andere voor extra capaciteit, de aanpak van cybercriminaliteit en van ondermijning. De Rechtspraak heeft structureel 150 miljoen euro per jaar extra nodig om rechtspraak van hoog niveau te kunnen blijven bieden.

Achtergrond

Het onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van een aangenomen motie van senator Paul Rosenmöller c.s.. Met deze motie roept de Eerste Kamer de regering op te onderzoeken hoe de politie, OM en de Rechtspraak op een stabiele manier kunnen worden gefinancierd. De rechtsstaat is volgens de Eerste Kamer gebaat bij zo’n solide financiering. De motie was een reactie op het wispelturige beleid waar de 3 organisaties de afgelopen jaren mee werden geconfronteerd, en de bezuinigingen die daar vaak mee gepaard gingen.

Continuïteit in de bekostiging van politie, Openbaar Ministerie en Rechtspraak Eindrapport

Kamerbrief EK bij eindrapport onderzoek bekostiging politie, Openbaar Ministerie en Rechtspraak

Position paper: de politie van morgen en overmorgen (oktober 2020)

Uitwerking position paper politie 2021-2025 (oktober 2020)