Maatschappelijke onrust en Polarisatie
Terrorisme, radicalisering en spanningen tussen groepen in de samenleving zijn voedingsbodem voor maatschappelijke onrust. Deze onderwerpen vergen veel zichtbare en onzichtbare inzet van de politie in de wijken. Naast repressief handelen door politie, openbaar ministerie en gemeenten (bijvoorbeeld vanuit de openbare orde bevoegdheden) wordt ook veel geïnvesteerd op preventief vlak.
De druk in Nederland neemt toe. Enerzijds zien we groeiende steden en anderzijds een krimpend platteland. Elk met z’n eigen gevolgen. In de steden nemen de verschillen tussen inwoners toe in afkomst, leeftijd, opleidingsniveau en welvaart. Op het platteland ontstaat soms bij burgers het gevoel van een terugtrekkende overheid doordat voorzieningen uit efficiëntie overwegingen gecentraliseerd worden in centrumgemeenten. Daarnaast hebben internationale ontwikkelingen zoals de onrust in grote delen van de wereld, de komst van IS en het daarmee samenhangende vluchtelingenvraagstuk gevolgen voor zowel steden als dorpen. Hoewel de oorsprong vaak internationaal van aard is, manifesteren de gevolgen ervan zich in wijken en buurten. De politie werkt er hard aan om de verbinding met de samenleving te houden en zo spanningen te herkennen en onrust te voorkomen.
In mei 2019 spraken de leden van het LOVP over maatschappelijke onrust en polarisatie met Sarah de Lange, bijzonder hoogleraar politicologie. De Lange gaf daar haar toelichting op 'de verontwaardigde burger'. De onvrede onder burgers is niet gegroeid, stelt de Lange. Het karakter van de uitingen is dat wel.
Ondersteuning
De VNG biedt handreikingen aan gemeenten voor het opzetten van preventief beleid op polarisatie en maatschappelijke onrust. Daarnaast ging met medewerking van de VNG en bureau Regioburgemeesters in de zomer van 2020 het Ondersteuningsnetwerk Maatschappelijke Onrust van start.
De komst van een windmolenpark, het afschaffen van een gewaardeerde traditie of de komst van een grote groep nieuwkomers, kan zorgen voor onrust in een gemeenschap. Het ondersteuningsnetwerk biedt een netwerk aan ervaringsdeskundigen voor advies en ondersteuning voor zowel bestuurders als ambtenaren.
Het ondersteuningsnetwerk staat in contact met de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) die aanpak radicalisering en terrorismedreiging nationaal coördineert. Er is ook een directe link met de Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS), van het ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid. Het ESS biedt gemeenten, eerstelijns professionals en diverse groepen in de samenleving praktijkkennis over maatschappelijke spanningen en radicalisering.