Lokale verankering en gezag

Delen

Een goede positie van burgemeester, gemeenteraad, lokale gezagsdriehoek, en de regioburgemeester zijn belangrijk voor het bewaren van een goede balans tussen lokale uitvoering en een nationaal georganiseerde politie. Een stevige lokale verankering van het politiebestel is essentieel voor het goed functioneren van de politie. Immers onveiligheid vindt lokaal plaats en moet lokaal aangepakt worden. Dit is de reden waarom het gezag over de politie, voor wat betreft de handhaving,  openbare orde en hulpverlening lokaal belegd is bij de burgemeester. In de lokale driehoek worden afspraken gemaakt tussen burgemeester, politie en OM over de inzet van de politie.

In de lokale gezagsdriehoek maken de burgemeesters en officier van justitie afspraken over de inzet en taakuitvoering van de politie, de lokale prioriteiten en de criminaliteitsbeheersing. Dat doen zij mede op basis van de gemeentelijke veiligheidsplannen die vastgesteld zijn door de gemeenteraad.

Op regionaal niveau worden daarnaast regionale beleidsplannen gemaakt. In het regionale beleidsplan staan de regionale prioriteiten voor de politie en de sterkteverdeling van de politie binnen de regionale eenheid (inclusief de verdeling van de wijkagenten). Dit plan wordt opgesteld onder regie van de regioburgemeester en moet worden vastgesteld door alle  burgemeesters in de regio en de hoofdofficier van justitie Elke burgemeester hoort voor vaststelling zijn eigen gemeenteraad over het concept-beleidsplan.

Lokale verankering onder de loep

De kracht en werking van de lokale verankering wordt vanaf de start van dit politiebestel nauwlettend gevolgd. In het tweede, halfjaarlijkse onderzoek van de Inspectie VenJ worden bijvoorbeeld de eerste ervaringen geschetst. Daaropvolgend zijn in een vrij korte periode diverse rapporten over de relatie tussen burgemeesters en de Nationale politie verschenen:

Door de minister van Justitie en Veiligheid was in de startperiode van de nationale politie een actieprogramma lokale besturing politie ingericht om initiatieven te ontplooien die moesten bijdragen aan een versterking van de lokale verankering van de nationale politie. Onder leiding van voormalig burgemeester Schneiders publiceerde het actieprogramma het boekje ‘volop lokale kansen in het nieuwe politiebestel’. Daarnaast begeleidde het actieprogramma het onderzoek van de Politieacademie naar de positionering van de gebiedsgebonden politiezorg in het nieuwe bestel. Dit rapport 'Lokale inbedding van de Nationale politie. Een eerste verkenning' is in juli 2015 uitgekomen

Op 11 december 2015 stuurde de minister een brief naar de Eerste Kamer over de lokale verankering (pdf, 103 kB) van de nationale politie. In deze brief gaat hij in op de versterking van de lokale verankering van de politie en in het bijzonder de positie van het lokale gezag.

In 2016 heeft professor Tops in opdracht van de commissie Bestuur en Veiligheid van de VNG ook een balans opgemaakt. Hij heeft zich toegespitst op de vraag hoe het is gesteld met de relatie tussen de politie en het lokale bestuur, met name in middelgrote en kleine gemeenten. In het boekje ‘sleuren en sturen in 2017’ merken verschillende burgemeesters  op dat zij ‘te doen hebben’ met de politie. De politie is gesteld voor een enorme operatie, die een grote wissel op de organisatie heeft getrokken. De politie is daardoor ook wel erg veel met zichzelf bezig geweest, maar ondertussen heeft het operationele werk daar niet of nauwelijks onder geleden, zo hebben zij ervaren. Tops schetst acht actiepunten. Deze richten zich onder andere op de kwaliteit van het lokaal veiligheidsbeleid en de intelligencefunctie van gemeenten. Ook schetst Tops dat de omvang en kwaliteit van recherche-mensen op het niveau van de basisteams en de districten  ver­sterkt dient te worden en dat de samenwerking tussen bijvoorbeeld wijkagenten en de opsporing nu (eindelijk) verbeterd moet worden.

Informatiepositie burgemeester

Naar aanleiding van een motie in de Tweede Kamer over de informatiepositie van burgemeesters heeft de minister van VenJ onderzoek laten doen naar de beleving van burgemeesters over hun informatiepositie. Het onderzoek is uitgevoerd door Pro Facto in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC).

Meer informatie

Links