Over de hele wereld wordt hard gewerkt aan de technologische transities op gebied van ICT, robotica, kunstmatige intelligentie, ‘big data’, ‘cloud computing’, ‘Internet of Things’ etc. Alles gaat sneller, alles kan gedigitaliseerd worden en er ontstaan nieuwe onverwachte en onvoorspelbare combinaties. Ook voor de aanpak van veiligheid heeft dit effect. Er komen steeds meer mogelijkheden om informatie te verzamelen en te combineren en ook voor de politie wordt de inzet van technologie en ICT in de opsporing en handhaving steeds belangrijker. In de wijken moeten de agenten bijvoorbeeld op straat informatiesystemen kunnen bevragen en de politie moet over diverse innovatieve middelen beschikken om goed te kunnen opsporen. De informatievoorzieningssystemen moeten zo op elkaar aangesloten zijn dat informatie bijvoorbeeld gecombineerd en geanalyseerd kan worden en overal toegankelijk is.

IV strategie politie

De politie stelde in 2017 een IV-strategie vast, met daarin de ambities voor de IV-ontwikkeling in de periode 2018-2022. De ambities richten zich opeen maatschappij met een prominente rol voor digitalisering. Daar speelt de politie op in door steeds intensiever samen te werken met bestaande en nieuwe partners en door binnen de organisatie ruimte te geven aan eigen initiatief, lokale ontwikkeling en innovatie. Het korps zal haar ict systemen hierop de komende jaren aanpassen en maakt daarbij gebruik van de meest actuele technologie en platforms.

ICT vernieuwing en extra investering in ICT

De minister stuurde de Kamer op 27 juni 2018 een brief over de ICT vernieuwing van politie. Hierin gaf de minister aan dat het realiseren van verbeteringen en vernieuwing een continu proces is, waarbij de politie vier ontwikkellijnen hanteert:

1. Vernieuwen en vervangen van de bestaande ICT voor het werk op straat en de bedrijfsvoering.
2. Anticiperen op de toekomst door technologische ontwikkelingen te vertalen naar het politiewerk en de relevante technologie te verwerken in het fundament. Hierbij kan worden gedacht aan de inzet en ontwikkeling van cloud platforms, platforms voor het verwerken van big data, platforms voor machine-learning en kunstmatige intelligentie.
3. Leren en vernieuwen in kort cyclische ontwikkelprocessen en met multidisciplinaire teams. Deze manier van werken stelt de politie in staat adaptief en flexibel mee te bewegen met de eisen die vanuit de gezagen, ketenpartners of operatiën worden gesteld.
4. Transformeren van politiewerk met technologie als hefboom. Dit gebeurt door middel van (technische) innovatie en de introductie van nieuwe werkwijzen. Voorbeelden zijn het helpen oplossen van cold cases met artificial intelligence, het gebruik van slimme camera’s voor het signaleren van telefonerende automobilisten en de inzet van agressiecamera’s of –sensoren.

In het regeerakkoord is een bedrag van € 64 mln. gereserveerd voor investering in ICT, innovatie en de toe- en uitrusting van de politie in 2018-2022. Om te zorgen dat agenten beschikken over passende middelen om digitale aspecten van criminaliteit te adresseren zal de politie met dit extra bedrag de ICT-voorzieningen doorontwikkelen, zowel voor cybersecurity als cybercrime. Voor agenten in de wijk zullen mobiele voorzieningen (verder) worden uitgerold.

Terugblik

Het aanvalsprogramma ICT politie 2011-2018

Uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer uit 2011 naar de ICT bij de toen nog in 25 regionaal georganiseerde politiekorpsen, bleek dat de politie in tien jaar tijd weinig vooruitgang had geboekt bij het structureel oplossen van knelpunten in de ICT. Het ontbrak aan een landelijke informatiehuishouding. Dit kwam o.a. door de complexe organisatie en aansturing van de ICT. De stand van zaken leidde tot hoge beheerkosten waardoor ruimte voor vernieuwing beperkt was. Ook andere onderzoeken gaven aan dat continuïteit en stabiliteit en de gebruikersvriendelijkheid van systemen onvoldoende was. De minister besloot daarop dat er een aanvalsprogramma (AVP) moest komen om de problemen op te losten. De doelen van het AVP waren:

1. Meer gebruiksgemak en grote bruikbaarheid van systemen voor politiemensen;
2. Minder uitval van systemen en verlies van gegevens;
3. Meer en betere informatie-uitwisseling binnen de politie en tussen politie en partners;
4. Meer flexibiliteit en toekomstvastheid van informatievoorziening;
5. Lagere kosten van de informatievoorziening en ICT, vooral op het terrein van beheer

Aan de oorspronkelijke vijf doelen is op een later moment een zesde doel toegevoegd, namelijk het vrijspelen van (operationele) capaciteit door het verminderen van administratieve handelingen:

6. Bijdrage aan directe tijd politie.

In een voortgangsbericht informatievoorziening politie d.d. 17 juni 2016 informeerde de minister de Kamer over de voortgang en herijking van het Aanvalsprogramma.

Resultaat Aanvalsprogramma

Bij afronding van het programma zijn vier van de programmadoelen in zijn geheel behaald. Dit houdt in dat er minder uitval van systemen en verlies van gegevens is (doelstelling 2), meer en betere informatie uitwisseling is binnen de politie en tussen de politie en partners (doelstelling 3), de informatievoorziening meer flexibel en toekomstvast is (doelstelling 4) en dat er door IV-voorzieningen tijd vrij is gemaakt voor andere politietaken dan administratie (doelstelling 6). De doelstelling “lagere kosten van de informatie-voorziening en ICT, vooral op het terrein van beheer” is niet behaald. Dit is een gevolg van keuzes om oude en nieuwe systemen langer gelijktijdig in de lucht te houden. Ook de eerste doelstelling van het programma “meer gebruiksgemak en grotere bruikbaarheid van systemen voor politiemensen” is niet binnen de programmaperiode behaald.

Vanaf 1 januari 2018 is er een einde gekomen aan een periode met een aparte programmaorganisatie en een aparte sturingslijn. Hiermee zal de politie zelf de vernieuwing van de IV vormgegeven. Op 28 november 2017 stuurde de minister een brief naar de Kamer over de continuïteit van de informatievoorziening van politie na beëindiging van het aanvalsprogramma.

De minister heeft op 20 december 2017, bij de voortgangsbrief politie, de Kamer geïnformeerd over de afronding van het Aanvalsprogramma:

1. Kamerbrief Voortgangsbericht Aanvalsprogramma Informatievoorziening Politie
2. Brief korpschef aan minister aanbieding eindrapportage aanvalsprogramma
3. Brief CIO politie aan programmaraad over afronding aanvalsprogramma
4. Eindrapportage aanvalsprogramma IV politie
5. Bijlage bij eindrapportage aanvalsprogramma IV politie

Toezicht op ICT/IV van politie

De Review Board Aanvalsprogramma IV politie is in 2012 gestart. Zij had als opdracht om te beoordelen en te adviseren in hoeverre met de uitvoering van het Aanvalsprogramma (AVP) de door de minister met de Kamer afgesproken gewenste richting, doelen en resultaten werden bereikt.

Gedurende de looptijd van het programma hebben de Review Board en de Algemene Rekenkamer de voortgang op ICT/IV beoordeeld: 

• Brief Review Board 14 maart 2016 plausibiliteitstoets personeel en middelen onderzoek
• Algemene Rekenkamer 2016 Vervolgonderzoek naar de ICT-governance en de basisvoorzieningen voor handhaving en opsporing bij de nationale politie
• Brief Review Board 11 oktober 2017 inzake transitie- en realisatieplan

De Board heeft per 31 december haar werkzaamheden afgerond en een eindverslag opgeleverd. De Review Board schrijft dat de ICT van de politie nog steeds te ver afstaat van het dagelijkse werk van de politie, en juist op dat vlak een toekomstvaste en kosteneffectieve aanpak nog steeds op zich laat wachten. Zij stelt in haar eindverslag vast dat zowel de inhoudelijke als de risicotechnische noodzaak om hier alsnog in te voorzien en de noodzaak om daar middels onafhankelijk extern toezicht op toe te zien onverminderd groot is.

Bij afronding van het Aanvalsprogramma heeft de Centrale Ondernemingsraad Politie onderzoeksbureau Gartner gevraagd ook een oordeel gegeven over het aanvalsprogramma: Boedelopmaak Aanvalsprogramma.

Volgens Gartner heeft de politie met behulp van het zogeheten Aanvalsprogramma Informatievoorziening Politie (AVP) sinds 2011 behoorlijke vooruitgang geboekt. De bestaande achterstand is ingelopen en de systemen zijn verder gestabiliseerd. Enkele belangrijke ICT-systemen voor de bedrijfsvoering van de politie zijn inmiddels redelijk op orde. De systemen voor de operatie, handhaving en opsporing zijn bij deze ontwikkeling achtergebleven. Hiervoor is extra geld en aandacht nodig.

Met het einde van het Aanvalsprogramma eindigt ook de toezichtstermijn van de Review Board Aanvalsprogramma Informatievoorziening politie. Belangrijk is dat er goed onafhankelijk toezicht is op het geheel van de politie met daarin bijzondere aandacht voor de ICT. De minister heeft de Kamer op 20 december 2017 geïnformeerd over de voortzetting van toezicht op de ICT en IV van politie.