18 november 2021

In juni dit jaar hielden vijf partijen in de strafrechtketen een gezamenlijk pleidooi om te investeren in onze rechtsstaat. Hoewel een goede eerste stap daartoe is gezet door het demissionaire Kabinet met Prinsjesdag en de daaropvolgende algemene politieke beschouwingen, is de urgentie nog steeds onverminderd groot. Onze zorgen zijn niet verdwenen. Daarom stuurden wij op 18 november jl. opnieuw gezamenlijk een statement naar de leden van de Vaste Kamercommissie Justitie en Veiligheid, dat hieronder integraal is opgenomen. Ook hebben wij een infographic toegestuurd.

Geachte leden van de Vaste Kamercommissie Justitie en Veiligheid,

Op 17 november jl. zouden wij elkaar treffen tijdens een ontbijtsessie, waarin wij met u van gedachten zouden wisselen over het behoud en het verder versterken van onze rechtsstaat. Helaas hebben wij gemeend dit overleg te moeten verplaatsen naar een ander tijdstip vanwege de toenemende invloed van Corona in ons land. Dat neemt echter niet weg dat wij graag bij u kenbaar maken welke zorgen wij hebben over de staat van onze rechtsstaat.

In juni dit jaar hielden wij als partners in de veiligheidsketen een gezamenlijk pleidooi. In dit pleidooi deden wij een dringend beroep op de onderhandelende partijen voor een nieuw Kabinet om het fundament van onze samenleving niet te negeren: de rechtsstaat. En opnieuw vragen wij uw aandacht hiervoor. Herstel van ons sociaal-maatschappelijke welzijn en van onze economie moet gestut worden door stabiele en goed onderhouden rechtsstatelijke instituties. En de urgentie daartoe is onverminderd groot. Want onze zorgen zijn niet weg: zorgen over zware criminaliteit en jonge aanwas, bedreiging van rechters, officieren, advocaten, journalisten en bestuurders, maar ook toenemende polarisatie in de samenleving, cyberdreigingen en cybercrime. Kijk bijvoorbeeld naar de ongekende wissel die dat in de eerste plaats trekt op de bedreigde personen, maar ook wat daarvan de gevolgen zijn voor organisaties die in de gehele keten belast zijn met het bewaken en beveiligen van deze personen en objecten.

Een mooie eerste stap is gezet met Prinsjesdag en de daarop volgende algemene politieke beschouwingen, waarbij middelen zijn vrijgemaakt voor de aanpak van ondermijning en een eerste uitbreiding van de capaciteit van de politie, OM, rechtspraak en advocatuur. En tegelijkertijd zijn we er nog niet. Niet voor de politie, maar ook niet voor de overige partners van de strafrechtketen. Keteneffecten moeten gefinancierd worden: meer politieagenten moeten hand in hand gaan met meer personeel bij het OM, Rechtspraak, Justitiële inrichtingen en reclassering om de keten te kunnen laten werken en verstoppingen in het systeem te voorkomen. En ook goede rechtsbijstand is daar onderdeel van. Voor de gehele keten is stabiele financiering nodig en ruimte om middelen daar in te zetten waar de pijn of het rendement het grootste is. We moeten het fundament van onze rechtsstaat verstevigen. Daarbij gaat het om extra menskracht. Maar ook investeringen in de informatievoorziening zijn keihard nodig in de gehele keten, zoals wij eerder al hebben bepleit in de u toegezonden position papers. Een goed werkende en beveiligde informatievoorziening is immers cruciaal om de mensen die dagelijks het werk doen in de keten in staat te stellen ook effectief en efficiënt te handelen.

Om de belofte van een eerlijke en rechtvaardige samenleving te realiseren is dus meer nodig; het gaat in totaal om een structureel bedrag van 700 miljoen euro. Vertrouwen in de overheid begint met het waarborgen van de veiligheid van mensen, met het aanpakken van misstanden en strafbare feiten, met rechtszekerheid en rechtsbescherming en een goede toegang tot de rechter en rechtsbijstand. Laten wij gezamenlijk hierin verantwoordelijkheid nemen.

Graag zijn wij te allen tijde bereid bovenstaande toe te lichten,

Gerrit van der Burg, voorzitter College van procureurs-generaal Openbaar Ministerie

Henk van Essen, Korpschef Politie Nederland

Femke Halsema, voorzitter Regioburgemeesters

Frans Knüppe, Algemeen Deken Nederlandse Orde van Advocaten

Henk Naves, voorzitter Raad voor de Rechtspraak