4 juli 2023

In het LOVP van 26 juni 2023 is onder meer gesproken over begroting en beheerplan 2024-2028 van de politie en het programma Politie voor Iedereen. Daarnaast is een presentatie gehouden over NSOC (Nationale Samenwerking tegen Ondermijnende Criminaliteit) en zijn kort de onderwerpen informatievergaring door de politie, huisvesting, de regeling 2% bandbreedte, de trajecten rond visievorming op de politie en de normtarieven van politie besproken.

Begroting en beheerplan 2024

De regioburgemeesters hebben aangegeven dat hoewel de begroting - zoals formeel voorgeschreven - sluitend is, er in structurele zin wel spanning op de begroting staat. Nu de kosten voor de formatie inzichtelijk worden, wordt ook duidelijk dat er niet afdoende budget is om de totale formatie te bekostigen. Dit terwijl er juist fors geïnvesteerd is in politie. Door incidentele meevallers (onder andere door het feit dat niet de totale formatie gevuld is vanwege onderbezettingsproblematiek) levert dat op korte termijn geen problemen op. Echter is de politie structureel in financiële zin niet in balans. Het is wat de regioburgemeesters betreft, niet uitlegbaar dat via bezuinigingen dan juist de gedane investeringen (deels) ongedaan gemaakt zouden worden, zeker als dat gaat om personele formatie. Daarom hebben de regioburgemeesters aangegeven dat we alles in het werk moeten stellen om te zorgen dat de politiebegroting structureel opgehoogd wordt en zo weer in balans raakt. Afgesproken is dat in september de financiële problematiek op tafel ligt en samen met de te bewandelen paden kan worden besproken.

Politie voor Iedereen

Er is stilgestaan bij het programma Politie voor Iedereen. De gezagen hebben hun steun uitgesproken voor de ingezette koers van de politie. Thema’s als racisme en discriminatie zijn meer bespreekbaar gemaakt binnen de eenheden en er wordt veel normatiever over incidenten gesproken. Politie ervaart wel dat het thema onder een vergrootglas ligt, terwijl er juist ook ruimte en tijd nodig is om de ingezette beweging tot resultaat te laten leiden. Kwetsbaar is de representativiteit van de politie, zeker in relatie tot een krappe arbeidsmarkt waardoor diversiteit in de instroom onder druk kan komen te staan. De minister heeft aangegeven dat het handelen van de politie op straat altijd uitlegbaar moet zijn. Alleen dan kunnen we optreden tegen verkeerd gedrag vanuit politie en tegelijkertijd zorgen dat er geen handelingsverlegenheid ontstaat bij de politie. Het thema blijft op de agenda van het LOVP.

Nationale Samenwerking tegen Ondermijnende Criminaliteit (NSOC)

Directeur dhr. Van Slobbe heeft een presentatie gegeven over het NSOC. Conclusie is dat men elkaar beter weet te vinden tussen de verschillende deelnemende partijen in het NSOC, maar ook in de samenwerking tussen NSOC en de regio’s/RIECs. Aangegeven is dat het NSOC geleerd heeft uit eerdere situaties om nadrukkelijker aan de voorkant de samenwerking te zoeken en haar proces daarop heeft aangepast. Succesvolle interventies vanuit fieldlabs in een regio, worden langzamerhand ook opgeschaald naar andere plaatsen in het land. Ook is de werkwijze van het NSOC veel meer gericht op samenwerking en bundeling van expertise en kennis. De meerwaarde zit ook in het kunnen handelen bij interregionale vraagstukken. De regioburgemeesters hebben een pleidooi gehouden om bij een volgende ronde van prioriteitstelling binnen het NSOC, juist ook daar gezamenlijk in te opereren. Dat stimuleert de integrale aanpak op alle niveaus nog meer. De minister heeft aangegeven dat er een evaluatie komt, en dat het haar goed lijkt de uitkomst in het voorjaar van 2024 in het LOVP te bespreken. Ook kwam informatiedeling ter sprake. De minister heeft aangegeven het van belang te vinden dat er over zo concreet mogelijke knelpunten wordt gesproken en zo gericht het gesprek te kunnen voeren over wat er nu leeft en nodig is.

Gegevensvergaring politie openbare orde domein

Afgesproken is om in september stil te staan bij wensen voor aanvullende bevoegdheden en het wettelijk kader dat benodigd is voor de politie om te zorgen dat zij ook in het huidige tijdsgewricht (meer digitaal) een goede informatiepositie kan blijven behouden. Ook wordt daarbij de ophaalronde betrokken vanuit de regio’s met betrekking tot het TOOI (Team Openbare Orde Inlichtingen) en het vraagstuk rond controle en toezicht vanuit het gezag en dit te verstevigen.

Huisvesting

De Korpschef heeft een toelichting gegeven op het traject rond huisvesting binnen de politie. Een herijking is nodig vanwege fors gestegen bouwkosten en het aanscherpen van duurzaamheidsdoelen. In de regio’s gaan de komende periode gesprekken gevoerd worden met de gezagen waarbij een aantal uitgangspunten vaststaat zoals deze al in 2014 zijn afgesproken (bijvoorbeeld minimaal één bureau per basisteam en daar waar nodig steunpunten). Er vindt in iedere regio afstemming met het gezag plaats alvorens de politiechefs plannen aanleveren voor landelijke besluitvorming. De regioburgemeesters hebben aangegeven dat het vraagstuk rond huisvesting niet alleen vanuit financieel perspectief zou moeten worden bekeken. Het gaat om fysieke nabijheid van de politie (en overheid). Zichtbaar aanwezig zijn is een van de ankers voor de politie, waardoor ook het vertrouwen in en de legitimiteit van de politie beter geborgd zijn. In feite begint dit bij een fundamenteel uitgangspunt dat fysieke nabijheid van politie ertoe doet voor burgers. Voor wat betreft de verduurzaming van panden merkt de politie op dat verduurzaming terwijl bijvoorbeeld nieuwbouw gepland staat, weggegooid geld is. Hierover is zij in gesprek met diverse gemeenten.

2% Bandbreedte

De regeling om gebruik te maken van de zogenoemde 2% bandbreedte (het inzetten van niet bezette formatie, waardoor financiële middelen vrijvallen en daarmee bijvoorbeeld gedurende een periode geen vast personeel, maar inhuur of middelen te financieren in een eenheid) is wettelijk verankerd sinds begin dit jaar. In de praktijk kan deze nog niet ingezet worden, omdat het korps financieel niet in balans is. De middelen die nu door onderbezetting vrijvallen, worden aangewend voor structurele financiële problematiek op korpsniveau. De regioburgemeesters hebben aangegeven dat te begrijpen, maar wel vast te houden aan de afspraak dat de regeling in werking moet worden gebracht. De eenheden zitten echt te wachten op flexibele ruimte. De regioburgemeesters gaan er dan ook van uit dat dit in 2025 het geval kan zijn.

Visie politiefunctie

Naar aanleiding van het programma voor de strategische sessie over dit onderwerp hebben de regioburgemeesters aangegeven dat er samenhang gecreëerd moet worden in het traject van de minister rond de politiefunctie en het traject van de politie rond de politietaak. Logischerwijze zit daar een volgordelijkheid in, de visie op de politietaak is een afgeleide van de visie op de politiefunctie (wat breder is dan de politie, het gaat over handhaving in een maatschappelijk systeem van gezamenlijke normen en regels en bescherming van ieders veiligheid, door ook bijvoorbeeld toezichthouders, particuliere beveiliging of de KMar). Ook is door de regioburgemeesters aangegeven dat zij graag zien dat JenV wederom deelneemt aan een gezamenlijk position paper waarbij de concrete uitwerking van wat nodig is voor een toekomstbestendige politie voor volgende kabinetten plaatsvindt. Samenwerking met elkaar vanuit verschillende rollen in het bestel is daar onderdeel van.

Normtarieven

De regioburgemeesters hebben aangegeven het gebruik van normtarieven door de politie binnen het samenwerkingsverband RIEC niet wenselijk te vinden. Hoewel er begrip is voor het in beeld hebben van integrale kosten om zo eventuele toekomstige tekorten te voorkomen, zet het abrupt doorvoeren hiervan de RIEC samenwerking fors onder druk. Het heeft een kostenstuwende werking en het vermindert de slagkracht. Feitelijk gaat het om één grote overheidssamenwerking, waarbij dit soort doorbelastingen niet wenselijk wordt gevonden. De korpschef heeft ten aanzien van de RIEC samenwerking aangegeven in kaart te zullen brengen wat nu precies de omvang en impact is van de samenwerking vanuit politieperspectief en te bezien of voor de RIEC’s een maatwerkoplossing mogelijk is.