17 september 2024

Onderstaand vindt u, langs drie hoofdlijnen, de belangrijkste punten uit het Regeerprogramma 2024-2028 en de vandaag gepresenteerde begroting voor wat betreft Justitie en Veiligheid met betrekking tot de politie. Daarnaast vindt u een aantal relevante ontwikkelingen op het bredere thema veiligheid. De bijbehorende financiële investeringen zijn nog niet gedetailleerd uitgewerkt in de begroting die vandaag is gepresenteerd. Wel is bekendgemaakt dat er 300 miljoen wordt geïnvesteerd in nationale veiligheid, waarvan een nog onbekend gedeelte wordt toegekend aan de politie. Aanvullend trekt het kabinet nog eens 50 miljoen in 2025, oplopend tot 100 miljoen structureel vanaf 2027, uit voor de politie. De precieze besteding van deze gelden wordt in november met de begrotingsbehandeling in de Tweede Kamer gepresenteerd.

Vergroten slagkracht politie

1) Zichtbare en aanwezige politie

• Het kabinet investeert in afstemming met het lokaal gezag structureel in innovatieve politieloketten op nieuwe en bestaande locaties, zoals stadhuizen, stations en ziekenhuizen. Burgers kunnen daar laagdrempelig in contact komen met de politie en operationele politiemensen, zoals wijkagenten, krijgen meer tijd voor het werk op straat.
• Het kabinet investeert in digitale opsporing in onder andere de basisteams.
• In het kader van de aanpak van racisme en discriminatie wordt het Expertisecentrum Aanpak Discriminatie Politie structureel gefinancierd en wordt het programma Politie voor Iedereen voortgezet.
• Om te zorgen dat de politie slagvaardig kan optreden tegen openbare ordeverstoringen, stelt het kabinet structureel middelen beschikbaar ten behoeve van de paraatheid van de mobiele eenheden.
• Wettelijke bevoegdheden ten aanzien van informatievergaring over (potentieel) grootschalige openbare ordeverstoringen worden uitgebreid.

2) Aanpak cybercrime en georganiseerde criminaliteit

• Ten aanzien van de aanpak van ondermijning krijgen drie speerpunten deze kabinetsperiode extra nadruk:
  • Een weerbare samenleving tegen ondermijnende criminaliteit, waarin de hele maatschappij een rol vervult.
  • Verstevigen van de internationale samenwerking, met een voortrekkersrol in EU-verband.
  • Intensiveren van de aanpak van corruptie door publieke en private partijen weerbaarder te maken en hard inzetten op het bestraffen van corrupt handelen.
• Het kabinet investeert structureel in de aanpak van cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit. In 2025 wordt bepaald voor welke cybercrime-feiten hogere straffen mogelijk worden.
• Er wordt structureel geïnvesteerd in de lokale aanpak van veelvoorkomende criminaliteit.
• Er wordt ingezet op het versterken van digitale rechtshandhaving door gerichte investeringen in politie en de strafrechtketen en het verbeteren van de toegang tot digitale gegevens voor de opsporing.
• De huidige mainportaanpak wordt gecontinueerd en uitgebreid. Het kabinet investeert hier structureel in.
• Het kabinet investeert in een aantal door de Landelijke Eenheden van de politie voorgefinancierde taken waaronder de uitvoering van de wet computercriminaliteit. Ook worden structurele kosten gedekt die noodzakelijk zijn voor de transitie van één naar twee landelijke eenheden. Het gaat hier primair om extra leidinggevenden om de span of care te verkleinen.
• Er wordt aanvullend geïnvesteerd in het ‘Team bedreigde politici’ van de politie. Komende periode wordt onderzocht hoe dit kan worden gefinancierd.

3) Statelijke dreiging, spionage en terrorisme

• Het kabinet continueert de signalerende en handhavende taak van de politie op het vlak van nationale veiligheid. Er wordt geïnvesteerd in de aanpak van spionage door politie en Openbaar Ministerie. Daarnaast wordt ingezet op het vergroten van de deskundigheid bij de politie tegen ongewenste buitenlandse inmenging en statelijke en militaire dreigingen.
• Het kabinet versterkt de inlichtingen- en veiligheidsdiensten door de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 te herzien en te investeren hierin. Het gaat hierbij om het efficiënter kunnen inzetten van de huidige bevoegdheden en, indien noodzakelijk, het toevoegen van bevoegdheden.
• In het najaar van 2024 wordt interdepartementaal een verkennend onderzoek opgestart naar de taken en bevoegdheden van organisaties zoals de Franse Direction Générale de la Sécurité Intérieure (DGSI) om te bezien of een soortgelijke structuur van meerwaarde is voor Nederland.

Overige veiligheidsgerelateerde thema's

Het kabinet zal op basis van de ontwikkelagenda politiefunctie opties uitwerken voor het verminderen van de druk op de politiecapaciteit. In het bijzonder door samenwerking met publieke en private organisaties die beter toegerust zijn voor een aantal specifieke taken, zoals de omgang met mensen met verward gedrag en administratieve verrichtingen in de asielketen.

Het kabinet zet het ingezette versterkingstraject om het stelsel bewaken & beveiligen toekomstbestendig te maken en fundamenteel te vernieuwen voort. Het streven is om het nieuwe stelsel beveiligen van personen aan het einde van 2024 grotendeels te hebben staan binnen de huidige juridische kaders en vervolgens in de loop van 2025 zo goed als mogelijk te werken volgens de principes van het nieuwe stelsel. Daarnaast zet het kabinet extra stappen door het als financieel ‘generaal dossier’ te benoemen.

Het programma Preventie met Gezag, waarmee beoogd wordt te voorkomen dat kwetsbare jongeren in de criminaliteit terecht komen en daarin verder afglijden, wordt voortgezet. Daarbij wordt ingezet op gebruik van kansrijke en bewezen effectieve interventies.

Het kabinet zet het bestaand beleid voort om wijkrechtspraak te stimuleren.

Er wordt scherper onderscheid gemaakt tussen (vreedzaam) demonstreren en ordeverstorende acties. Het WODC start een onderzoek (verwachte oplevering zomer 2025) naar mogelijkheden voor het verstevigen van het handelingsperspectief van alle betrokkenen en de bestendigheid van het wettelijke kader. Ook de Inspectie Justitie en Veiligheid doet onderzoek naar de taakuitvoering van de politie bij demonstraties.

Personen met een publieke taak moeten veilig en ongehinderd hun werk kunnen doen. Het kabinet wil hierbij slachtoffers ondersteunen en daders keihard aanpakken. In het najaar 2024 vindt nadere besluitvorming plaats over hoe een wetsvoorstel het beste kan worden vormgegeven, waarin een taakstrafverbod wordt ingesteld bij fysiek geweld tegen mensen met een publieke taak.

Om ongeregeldheden rond voetbal verder terug te dringen, hooligans hard aan te pakken en ruimte te creëren voor gastvrij wedstrijdbezoek voor goedwillende supporters, zet het kabinet in op verschillende maatregelen, mede geïnspireerd op het ‘Engelse model’, waar high trust – high penalty het uitgangspunt is.

Samen met publieke en private partijen wordt een stevige aanpak vormgegeven ten aanzien van de verontrustende toename van het aantal intimiderende aanslagen met explosieven op woningen en bedrijven, door middel van de oprichting van het Strategisch Offensief Tegen Explosies (SOTE). Het actieplan van SOTE zal dit jaar met de Tweede Kamer gedeeld worden.

De mogelijkheden om crimineel vermogen af te pakken worden verruimd door de implementatie van de EU-richtlijn op confiscatie. Afgepakt crimineel vermogen wordt zoveel mogelijk (zichtbaar) in de maatschappij geïnvesteerd.

Het kabinet werkt maatregelen uit tegen strafbare online uitingen van geweld zoals haat zaaien, oproepen tot geweld en online bedreigingen.

In het kader van de versterking van de strafrechtketen wordt bezien hoe de financiering minder gebaseerd kan worden op output en producten en meer gericht op het effectief samenwerken en presteren.

De wettelijke strafmaxima bij specifieke delicten moeten passend zijn bij de maatschappelijke ernst ervan en voldoende afschrikwekkend zijn. Het kabinet zal een plan van aanpak opstellen voor de uitwerking van de diverse voorstellen tot verhoging van strafmaxima en dit in de loop van 2025 aan de Tweede Kamer aanbieden.

De aanpak van seksueel kindermisbruik wordt binnen de bestaande financiële kaders geïntensiveerd.

Het kabinet versterkt de aanpak tegen eergerelateerd geweld, als onderdeel van de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Binnen de bestaande financiële kaders worden ook andere schadelijke praktijken zoals huwelijksdwang en vrouwelijke genitale verminking aangepakt.

Overlastgevende vluchtelingen: het kabinet gaat de ongewenstverklaring uitbreiden en de lat voor verblijfsrechtelijke consequenties verlagen, waardoor de vergunningen van criminele vreemdelingen kunnen worden ingetrokken en zij kunnen worden uitgezet.

Het kabinet bestrijdt mensenhandel stevig, ook in internationaal verband, onder meer via het Rijksbrede beleidsprogramma Samen tegen mensenhandel en door het verder brengen van het wetsvoorstel dat voorziet in de modernisering en uitbreiding van de strafbaarstelling van mensenhandel (artikel 273f Sr).

Specifieke uitkeringen (Spuks), ook op het gebied van veiligheid en leefbaarheid, worden overgeheveld naar het Gemeente- of Provinciefonds met een budgetkorting van 10%. De precieze interpretatie van de beoogde overheveling wordt komende periode uitgewerkt.

Justitie en Veiligheid Rijksbegroting 2025

Begroting en Beheerplan Nationale Politie 2025-2029

Regeerprogramma. Uitwerking van het hoofdlijnenakkoord door het kabinet (13 september 2024)